طراحی سیستم بودجه بندی جامع

پروژه كارشناسی رشته حسابداری

در این پژوهش طراحی سیستم بودجه بندی جامع را در پنج فصل مورد بررسی قرار می دهیم. در ابتدا کلیاتی از بودجه و بودجه بندی و کاربردهای بودجه در شرکت را بحث می کنیم. در فصول بعدی به بیان نحوه بودجه نویسی ، ارائه راهکارها و مشکلات آن می پردازیم. نمونه ای از بودجه نویسی در سازمان تامین اجتماعی را نیز مطرح که مورد بررسی قرار می دهیم. ( محقق)

بودجه مبنای عملیات اجرایی دولت است ، زیرا دولت می بایست تمام فعالیت­های مالی خود ، اعم از كسب درآمد و پرداخت هزینه­ها برای اجرای برنامه های متعدد و متنوع خود را در چارچوب قانون بودجه انجام دهد. بنابراین بودجه می تواند آیینه تمام نمای همه برنامه ها و فعالیت های دولت بوده و نقش بسیار مهم وحیاتی در توسعه اقتصادی ملی ایفا نماید.(ابراهیمی نژاد. 1380)

با توسعه وظایف دولت وافزایش سریع هزینه های دولتی وپیوند آن با وضعیت عمومی اقتصاد كشور، كنترل مخارج ، اهمیت خود را از دست داده و نیاز به بهبود در سیستم های برنامه ریزی، كنترل و مدیریت منابع بخش عمومی مطرح گردید، تا تصمیم گیرندگان را قادر سازد دید وسیع تری پیدا كرده و اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملكردها و هزینه های اجرای فعالیت ها داشته باشند. (فخاریان، 1386، ص 44)

این امر موجب توجه دولت ها به اقتصادی بودن ، كارایی و اثربخشی منابع دولت به عبارتی مدیریت مالی دولت شد .مواجهه با این شرایط نه تنها نیاز به بهبود روش ها و رویه های بودجه بندی موجود برای افزایش هماهنگی سیستم را مطرح ساخت ، بلكه بعد جدیدی برای تصمیم گیری در مدیریت ومدیریت مالی دولتی افزود یعنی سیستم بودجه ریزی عملیاتی و برنامه ای را برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیت های دولتی مطرح ساخت . ویژگی و وجه تمایز این سیستم از سیستم بودجه متداول ، تاكید روی اهداف، نتایج و منابع حاصل از هریك از اقلام هزینه ها و یافتن پاسخ به این سوال بود كه درآمد ها به چه منظور خرج میشود.

فهرست مطالب

فصل اول:

كلیات ، تعاریف و مفاهیم بودجه بندی،طراحی سیستم بودجه بندی جامع

1-1-چکیده9

1-2- مقدمه. 10

1-3- چارچوب نظری.. 10

1-4- ضرورت و اهمیت تحقیق.. 11

1-5- بیان مسئله. 12

1-6- مقاصد بودجه بندی.. 13

1-7- وظایف بودجه بندی.. 14

1-8- بودجه و چرخه بودجه ریزی.. 17

1-9- مبنا ی بودجه بندی.. 17

1-10- مزایای بودجه بندی.. 18

1-11- محدودیت های بودجه بندی.. 18

1-12- دوره زمانی بودجه. 19

1-13- تعاریف واژه ها(کلیاتی در خصوص بودجه)19

فصل دوم:

رابطه بودجه با برنامه ریزی و کاربردهای بودجه در شرکت

2-1-مقدمه. 23

2-2- اجزای کلی بودجه جامع. 23

2-2-1- بودجه عملیاتی.. 23

2-2-2- بوجه مالی.. 27

2-3- بودجه هزینه های سرمایه ای.. 28

2-4- طرح سود. 28

2-5- اعمال کنترل از طریق بودجه. 29

2-6- دفاع از بودجه. 29

2-7- جنبه های انسانی طراحی بودجه ریزی.. 30

2-8- سیستم بودجه بندی بر مبنای عملکرد و تاثیر آن بر عملکرد و مسئولیت پاسخگویی دولت... 30

2-9- هدفهای بودجه بندی بر مبنای عملکرد. 32

2-10- نظارت بر بودجه. 33

2-10-1- مرحله نظارت... 33

2-11- نظارت بر بودجه در ایران. 33

2-11-1- نظارت درونی.. 33

2-11-2- نظارت بیرونی.. 36

2-12- منابع درآمدی بودجه. 36

2-12-1- مالیات ها36

2-12-2- سایر درآمدها :38

2-12-3- واگذاری دارایی های مالی.. 38

2-12-4- واگذاری دارایی های سرمایه ای.. 39

2-12-5- نشر اسكناس... 39

2-13- کسری بودجه و روش های تامین آن در یك شركت... 40

2-14- انواع کسری بودجه. 42

2-14-1- کسر بودجه اداری ( غیرمعقول )42

2-14-2- کسربودجه ناشی از اوضاع واحوال اقتصادی.. 42

2-14-3- کسربودجه مربوط به ساختمان اقتصادی.. 43

2-15- روش های تامین و جبران کسری بودجه. 44

2-16- راههای تامین کسری بودجه پول ملی.. 45

2-17- ایجاد بدهی و تعهد. 45

2-18- دریافت وام از منابع داخلی.. 45

2-19- انتشاراوراق قرضه. 45

2-20- کاهش هزینه ها46

2-21- كسری بودجه و تورم. 46

2-22- روش جدید تامین كسری بودجه دولت... 47

2-23- معنای فروش ارز تکلیفی.. 47

2-24- پیامدهای تأمین كسر بودجه به روش‌های نادرست... 48

فصل سوم:

نحوه بودجه نویسی موجود و ارائه یك نمونه از آن

3-1-انواع روشهای بودجه نویسی.. 50

3-1-1- بودجه بندی براساس نوع هزینه یامصرف... 50

3-1-2- بودجه بندی براساس داده های مدیریتی.. 50

3-1-3- بودجه بندی براساس روش آماده سازی.. 50

3-2- انواع روشهای آماده سازی بودجه. 51

3-2-1- بودجه بندی متمركز. 51

3-2-2- بودجه بندی خطی.. 51

3-2-3- بودجه بندی فرمولی.. 51

3-2-4- بودجه بندی برنامه ای.. 52

3-2-5- بودجه عملیاتی.. 52

3-2-6- نظام برنامه ریزی ،برنامه نویسی و بودجه. 52

3-2-7- بودجه بندی برمبنای صفر. 53

3-3- روشهای برآورد و تنظیم درآمدها53

3-3-1- روش تهیه و تنظیم درآمد ( پیش بینی درآمد )53

3-3-2- روش سال ما قبل آخر. 54

3-3-3- روش پیش بینی مستقیم. 54

3-4- روشهای برآورد هزینه ها ( طرف دیگر بودجه )55

3-4-1- روش تنظیم بودجه متداول. 55

3-4-2- بودجه ریزی افزایشی.. 58

3-4-3- بودجه برنامه ای.. 58

3-4-4- بودجه عملیاتی.. 60

3-5- مقایسه بودجه برنامه ای و بودجه عملیاتی.. 61

3-6- روشهای برآورد هزینه در بودجه عملیاتی.. 63

3-7- نظام بودجه بندی طرح و برنامه. 65

3-8- بودجه بندی برمبنای صفر. 66

3-9- بودجه ربزی بر مبنای هدف... 68

3-10- نارسایی های بودجه بندی.. 68

3-11- نقش نظارتی ذیحسابان در تهیه و اجرای بودجه سازمانهای دولتی.. 72

3-12- نظارت و کنترل. 72

3-13- بودجه و بودجه ریزی در سازمان تامین اجتماعی.. 74

3-13-1- فرآیندها، چالش ها و راهکارهای بودجه ریزی در سازمان. 74

3-14- بررسی فرآیند بودجه و بودجه نویسی در سازمان تامین اجتماعی.. 75

3-14-1- مراحل تهیه بودجه در سازمان تامین اجتماعی.. 75

3-14-2- شناخت موجودیتهای مرتبط با نظام بودجه ریزی سازمان. 79

3-15- کاستی ها و نقاط ضعف نظام فعلی بودجه ریزی سازمان تامین اجتماعی.. 82

3-15-1- مناسب نبودن روش انتخابی بودجه ریزی.. 83

3-15-2- فقدان سیاستها و اهداف مشخص در بودجه. 83

3-15-3- عدم وجود ارتباط منطقی بین بودجه بخش های مختلف... 84

3-15-4- ضعف ارتباطی با بودجه دولت... 85

3-15-5- همزمان نبودن فصل بودجه سازمان با بودجه دولت... 86

3-15-6- عدم در نظر نگرفتن کلیه عوامل تاثیر گذار بر بودجه. 87

3-15-7- عدم توجه به نقش حساس بودجه در سازمان. 88

3-16- پیشنهادی برای تهییه و تنظیم بودجه در سازمان تامین اجتماعی.. 89

3-16-1- كلیات الگوی میان مدت مخارج.. 90

3-16-2- چگونگی اجرای MTEF در سازمان تامین اجتماعی.. 95

فصل چهارم:

معرفی یك سیستم بودجه نویسی جدید و بیان محاسن و معایب آن

4-1-روشهای بودجه ریزی جدید. 97

4-2- بودجه ریزی متداول ( سنتی )97

4-2-1- نقاط ضعف سیستم بودجه ریزی سنتی در دستگاههای اجرائی.. 97

4-3- بودجه ریزی افزایشی.. 98

4-3-1- بودجه برنامه ای.. 98

4-3-2- بودجه بندی بر مبنای صفر. 99

4-3-3- نظام طرح ریزی – برنامه ریزی – بودجه بندی ( نظام بودجه بندی طرح و برنامه )100

4-4- بودجه ریزی عملیاتی.. 101

4-4-1- تعاریف بودجه ریزی عملیاتی.. 101

4-5- تفاوت بودجه ریزی عملیاتی با بودجه ریزی سنتی ( متداول ) و برنامه ای.. 103

4-6- پیشینه بودجه ریزی عملیاتی.. 104

4-7- اهداف بودجه ریزی عملیاتی.. 108

4-8- مزایای بودجه ریزی عملیاتی.. 108

4-9- مراحل انجام بودجه عملیاتی.. 110

فصل پنجم:

نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-نتیجه گیری.. 115

5-2- پیشنهادات ، راهكارها و رهنمودهای كیفی و كمی.. 117

5-3- چالش های بودجه ریزی در ایران. 117

5-3-1- عدم اعتقاد و التزام به اجرای برنامه. 118

5-3-2- ناهماهنگی میان مصارف و منابع بودجه:118

5-3-3- نا كارآمدی نحوه تخصیص اعتبارات... 119

5-3-4- عدم رعایت مبانی بودجه ریزی عملیاتی.. 119

5-3-5- تعداد ، حجم بالا و ابهام در ردیفهای متفرقه(ردیفهای متمركز)120

5-3-6- عدم ارتباط بودجه سالانه با شرایط اقتصادی و برنامه های میان مدت وبلند مدت كشور. 120

5-3-7- در نظر نگرفتن بار مالی ناشی از فعالیتهای فعلی دولت روی هزینه های آتی.. 120

5-3-8- وجود هزینه های پنهان در بودجه :121

5-3-9- تعیین تكلیف برای قلمروهای نا مربوط به سیاستگذاری مالی.. 121

ضمیمه. 123

منابع و ماخذ:124

الف) منابع فارسی.. 124

ب) منابع لاتین.. 126

برچسب ها : طراحی سیستم بودجه بندی جامع , بودجه , بودجه بندی , بودجه نویسی , سیستم , اقتصاد